Wat is hittestress en hoe kun je jezelf hier tegen beschermen?

 

Wat is hittestress?

Hittestress, ook bekend als warmte-uitputting of hitteziekte, is een aandoening die optreedt wanneer het lichaam moeite heeft om zichzelf af te koelen bij hoge temperaturen. Dit kan leiden tot verschillende symptomen en, in ernstige gevallen, tot levensbedreigende situaties zoals een hitteberoerte.

 

Met de klimaatverandering zullen hittegolven zich meer en intenser manifesteren.
De gevolgen van hitte zullen dan ook alleen maar erger worden, niet alleen voor kwetsbare groepen maar iedereen zal hier ernstige gevolgen van ondervinden en effectief last krijgen van hittestress en lager arbeidsproductiviteit.

 

In deze blog geven we de belangrijkste punten over hittestress die je zou moeten weten.

 

Fysiologische reactie bij stijging van de lichaamstemperatuur

Een normale lichaamstemperatuur hoort ergens tussen de 35,5 en 37,5 graden Celsius te liggen; als je binnen die grenzen zit, werken de processen in je lichaam zoals ze moeten.

 

Maar als je lichaamstemperatuur boven de 37,5 graden stijgt, bijvoorbeeld tijdens een bloedhete dag, kunnen die processen in de war raken. Dan heb je last van hittestress en voel je je behoorlijk belabbert.

 

In onze hersenen zorgt de hypothalamus ervoor dat ons lichaamstemperatuur op warme dagen op peil blijft door twee manieren te gebruiken om af te koelen:

• Het openzetten van de bloedvaten onder je huid zodat deze de overtollige warmte kan afgeven aan de omgeving. Denk maar aan de rode wangen die je krijgt als je het warm hebt. 
• Het geven van een signaal aan de zenuwuiteinden in je huid als de lichaamstemperatuur te hoog wordt waardoor ongeveer 3 miljoen zweetklieren in je lichaam worden geactiveerd om zweet af te scheiden. Het zweet verdampt op je huid waardoor je afkoelt en je lichaamstemperatuur weer omlaag gaat.

 

Echter, bij een omgevingstemperatuur van 36 graden celsius of hoger functioneren de koelingsmechanismen van je lijf niet meer optimaal.
Je kunt dan te maken krijgen met hittestress.

 

Wat zijn de oorzaken van hittestress?

Hittestress treedt op wanneer het lichaam niet effectief genoeg warmte kan afvoeren.
Factoren die hittestress kunnen veroorzaken, zijn onder meer:

• Hoge temperaturen en hoge luchtvochtigheid zodat het lichaam geen warmte meer kan afgeven aan de omgeving
• Te intensieve lichamelijke inspanning in warme omgevingen
• Gebrek aan toegang tot koelere omgevingen
• Onvoldoende hydratatie zodat er te weinig zweet kan geproduceerd worden
• Het dragen van zware of isolerende kleding

 

Wat zijn de belangrijkste risicofactoren van hittestress?

Bepaalde groepen mensen zijn kwetsbaarder voor hittestress, waaronder:

• Ouderen en zeer jonge kinderen
• Mensen met chronische ziekten zoals hart- of longaandoeningen
• Mensen die bepaalde medicijnen gebruiken die de vochtbalans of zweetproductie beïnvloeden
• Personen die in warme klimaten wonen of werken, vooral zonder toegang tot goed gekoelde ruimten

 

Wat zijn de symptomen van hittestress?

De symptomen van hittestress kunnen variëren van mild tot ernstig en omvatten:

• Milde symptomen - begin van hittestress
  Overmatig zweten, vermoeidheid, dorst, spierkrampen, verlies van concentratie, sneller geïrriteerd
• Matige symptomen - zonnesteek of hitte uitputting
  Duizeligheid, zwakte, hoofdpijn, misselijkheid of braken.
• Ernstige symptomen - zonneslag of hitteberoerte
  Verwardheid, verlies van bewustzijn, zeer hoge lichaamstemperatuur (boven de 40°C), geen zweetproductie ondanks hitte

 

Hoe kun je jezelf beschermen tegen hittestress?

Preventie van hittestress omvat maatregelen zoals:

• Voldoende hydratatie
  Regelmatig water drinken, zelfs als je geen dorst hebt.
  Leer jezelf om voldoende te drinken door altijd een drinkfles bij de hand te hebben, zo kun je meten hoeveel je drinkt. Ga zeker eens kijken op onze shop Drinkflessen en bekers.
  Meer ideetjes nodig? Lees meer hierover op Onze 10 beste tips om voldoende water te drinken!
  Naast water verlies je met zweten ook elektrolyten.
  Door waterhoudend fruit te eten, kun je ook vitaminen en mineralen vervangen. Watermeloen is een goede keuze maar ook ander vers fruit zoals sinaasappelen, appels, aardbeien, frambozen, blauwe bessen... zijn ideaal en hebben een dorstlessend en verkoelend effect.
   
• Vermijd overmatige inspanning tijdens de heetste delen van de dag
  Sporten doe je nu 's morgensvroeg of later op de namiddag als de zon laag staat. Topprestaties leveren is nu wel niet aan de orde.
  Hou het licht en gemakkelijk. 
   
• Draag lichte, losse en ademende kleding
  Onze natuurlijke kleding zoals Schazad linnenbroeken en t-shirts van Engel Sports zijn hiervoor perfect.
   
• Hou je huid fris
  Hydrolaten zijn nu the way to go, ontdek ze in onze shop.
   
• Blijf in koele, goed geventileerde omgevingen
  De beste plekken zijn deze die je afschermen van directe zonlicht.
   
• Gebruik ventilatoren op een goede manier
  Luchtverplaatsing geeft zeer goed koelte, verbeter de prestaties door voor de ventilator een kom met ijs of ijswater te zetten.
   
• Vermijd verharde zones
  Stedelijk gebied houdt warmte veel beter vast dan een natuurlijke omgeving met planten en bomen.
   
• Zorg voor een goede nachtrust
  Het lichaam moet hard werken om warmte kwijt te geraken, door goed te slapen, kun je je lichaam zich laten herstellen.

 

Wat te doen bij hittestress?

De behandeling van hittestress varieert afhankelijk van de ernst van de symptomen:

• Bij milde gevallen
  Rusten in een koele omgeving, het drinken van water of sportdranken (wil meer info over sportdranken zelf maken, lees onze blog Hoe elektrolyten aanvullen: alles wat je hier moet over weten), en het nemen van een koele douche of bad is vaak voldoende.
• Bij ernstige gevallen (zonnesteek en zonneslag)
  Het is cruciaal om dan onmiddellijk medische hulp te zoeken. Tot de hulp arriveert, probeer de persoon naar een koelere omgeving te verplaatsen, verwijder overtollige kleding, en koel het lichaam actief met koude kompressen of een natte doek.

 

Advies voor het omgaan met hitte

• Blijf binnen tijdens de warmste uren van de dag (meestal tussen 10.00 en 16.00 uur)
• Moet je toch buiten komen, bescherm je tegen de directe zon door het dragen van lichte, ademende kleding en draag een hoed die ook je nek afschermt
• Drink voldoende water, zorg dat je altijd een goed gevulde drinkfles bij je hebt
• Plan fysieke activiteiten in de vroege ochtend of late avond wanneer het koeler is
• Neem regelmatig pauzes in de schaduw of in een gekoelde ruimte als je buiten moet zijn
• Let op de tekenen van hittestress bij jezelf en anderen, en neem onmiddellijk actie als iemand symptomen vertoont

 

Door bewust te zijn van de symptomen en preventieve maatregelen te nemen, kun je hittestress voorkomen en jezelf en anderen beschermen tegen de gezondheidsrisico's van extreme hitte.

 

Hittestress bij huisdieren en andere dieren

Hittestress kan ook bij alle dieren zowel huisdieren, vee en wildleven, zelfs planten en bomen kunnen hieronder lijden.
Net als mensen kunnen dieren last krijgen van hitte, vooral omdat ze vaak minder goed in staat zijn om zichzelf te koelen.

Hier zijn enkele belangrijke punten over hittestress bij huisdieren.

 

Wat zijn de oorzaken van hittestress bij dieren?

De oorzaken van hittestress bij dieren zijn vergelijkbaar met die bij mensen:

• Hoge omgevingstemperaturen en hoge luchtvochtigheid.
• Gebrek aan schaduw of een koele plek om te rusten.
• Intense lichamelijke inspanning in warme omstandigheden.
• Onvoldoende toegang tot vers water.

 

Welke dieren lopen het meeste risico?

Bepaalde dieren en situaties verhogen het risico op hittestress:

• Rassen met korte snuiten: Bijvoorbeeld bulldogs en Perzische katten, die moeite hebben met ademhalen en daardoor minder effectief kunnen hijgen.
• Oudere dieren en zeer jonge dieren: Deze hebben vaak een minder efficiënt thermoregulatiesysteem.
• Dieren met overgewicht of obesitas: Deze hebben meer moeite om zichzelf te koelen.
• Langharige rassen: Deze kunnen meer last hebben van oververhitting door hun dikke vacht.
• Zieke dieren: Vooral dieren met hart- of ademhalingsproblemen.

Naast huisdieren zijn vooral vee, zoals koeien, paarden, kippen, varkens... gevoelig aan hittestress omdat zij niet de mogelijkheid hebben om zelf op zoek te gaan naar koelere oorden.

 

Wat zijn de symptomen van hittestress bij dieren?

De symptomen van hittestress bij dieren kunnen variëren, maar veelvoorkomende signalen zijn:

• Overmatig hijgen of kwijlen (vooral bij honden)
• Rusteloosheid of juist lusteloosheid
• Snelle hartslag
• Braken of diarree
• Verhoogde lichaamstemperatuur
• Heldere of rode slijmvliezen (bijvoorbeeld in de mond of ogen)
• Instorting of bewustzijnsverlies in ernstige gevallen

 

Hoe kun je hittestress bij dieren vermijden?

Het voorkomen van hittestress bij (huis)dieren omvat maatregelen zoals:

• Hydratatie
  Zorg ervoor dat dieren altijd toegang hebben tot vers water.
• Schaduw en koelte
  Bied voldoende schaduwrijke en koele plekken aan, vooral buiten.
• Beperk inspanning
  Vermijd intensieve activiteiten tijdens de heetste delen van de dag.
• Gebruik van koeling
  Gebruik ventilatoren of airconditioning binnenshuis, of zet een koelelement in de buurt van de rustplaats van het dier.
• Korte snuiten
  Wees extra voorzichtig met rassen die moeite hebben met ademhalen en laat ze niet te lang in de hitte.

 

Hoe behandel je een dier met hittestress?

Als een dier tekenen van hittestress vertoont, moet je snel handelen:

• Breng het dier naar een koele, schaduwrijke plek.
• Bied kleine hoeveelheden water aan om uitdroging te voorkomen.
• Koel het dier voorzichtig af door het te besprenkelen met lauw (niet koud) water, vooral op de buik, poten en oren.
• Gebruik natte doeken om het dier in te wikkelen.
• Raadpleeg zo snel mogelijk een dierenarts, vooral als de symptomen ernstig zijn.

 

Advies voor hittebewustzijn bij huisdieren

Door proactieve maatregelen te nemen en goed op de symptomen te letten, kun je hittestress bij huisdieren voorkomen en ervoor zorgen dat ze veilig en comfortabel blijven tijdens warme periodes.

1. Nooit in een afgesloten auto laten
   Laat een dier nooit alleen achter in een geparkeerde auto, zelfs niet voor korte tijd, aangezien de temperatuur snel kan oplopen tot gevaarlijke niveaus.
2. Plannen van activiteiten
   Beperk wandelingen en spelen tot de koelere delen van de dag. Blijf weg van verharde wegdelen zoals beton en asfalt, de temperatuur kan hier aan de grond gigantisch hoog oplopen.
3. Observatie
   Houd huisdieren nauwlettend in de gaten tijdens warme dagen en wees alert op tekenen van hittestress.

 

Advies voor hittebewustzijn bij vee en wildleven

Zorg ervoor dat er voldoende schaduwrijke plekken beschikbaar zijn voor het vee en wildleven om zich te verschuilen tijdens de heetste uren van de dag zoals bomen en hagen.

Dieren die in een wei staan moeten een afdak hebben waaronder ze allemaal comfortabel kunnen staan zodat ze afgeschermd van de zon zijn.

Vers, proper water moet in overvloed aanwezig zijn.

Creëer een tuin met ruigten en beschutte plaatsen, dit zorgt voor goede bescherming voor alle dieren.

Zet ondiepe schalen met water, leg er wat keien in zodat ook insecten kunnen komen drinken.

 

Samenvatting

Hittestress kan bij warme dagen op de loer liggen en vormt een ernstige bedreiging  voor de gezondheid van mens en dier.

Het ontstaat wanneer het lichaam niet in staat is om zichzelf voldoende af te koelen, waardoor de lichaamstemperatuur gevaarlijk hoog kan worden. Symptomen van hittestress zijn onder andere vermoeidheid, duizeligheid, misselijkheid en in ernstige gevallen zelfs flauwvallen of een hitteslag.

Het is daarom belangrijk om in warme omstandigheden voldoende water te drinken, te rusten in de schaduw en jezelf koel te houden om hittestress te voorkomen. 

 

Heb je hierover nog vragen? Laat het ons gerust weten op info@midgaardshop.be!

 

---

Vind je dit artikel leuk? Deel het gerust met je vrienden! Tag ons in je verhaal of mail ons in CC of BCC en we geven je hiervoor graag een kleine attentie!